Maatschappijleer begrippen
🇳🇱
In Dutch
In Dutch
Practice Known Questions
Stay up to date with your due questions
Complete 5 questions to enable practice
Exams
Exam: Test your skills
Exam mode unavailable
Maatschappijleer begrippen - Leaderboard
Maatschappijleer begrippen - Details
Levels:
Questions:
227 questions
| 🇳🇱 | 🇳🇱 |
| Individu | Één persoon |
| Collectief | Een groep |
| Maatschappelijk | Omvatten de belangrijkste vragen en problemen van de huidige samenleving |
| Compromis | Een overeenkomst waarbij alle partijen iets toegeven |
| Waarden | Uitgangspunten of principes die je belangrijk vindt |
| Idealen | Zaken die je graag zou willen bereiken in het leven |
| Normen | Opvattingen over hoe je je op grond van een bepaalde waarde behoort te gedragen |
| Macroniveau | Grootschalig (schaal merkbaar) |
| Microniveau | Individueel (schaal merkbaar) |
| Belang | Voor- of nadeel dat iemand ergens bij heeft. |
| Dilemma | Een lastige keuze uit twee of meer alternatieven die allemaal duidelijke nadelen hebben |
| Dynamiek van de samenleving | Het constant veranderen van normen, waarden en belangen |
| Rechtsstaat | Zie boek blz. 11 |
| Parlementaire democratie | Zie boek blz. 11 |
| Pluriforme samenleving | Zie boek blz. 11 |
| Verzorgingsstaat | Zie boek blz. 11-12 |
| Macht: | Het vermogen om het gedrag of het denken van de anderen te beïnvloeden |
| Formele macht | Macht met een formeel systeem van regels en sancties (burgemeester) |
| Informele macht | Macht zonder een formeel systeem van regels en sancties (vriendengroep) |
| Gezag | Geaccepteerde legitieme macht (directeur/leraar) |
| Machtsbronnen | Bron van de macht (geld/beroep/kennis/aanzien) |
| Sociale ongelijkheid | Een ongelijke verdeling van de maatschappelijke kansen, inkomen, kennis en politieke macht. |
| Maatschappelijke kansen | Zie boek blz. 12 |
| Financiële middelen | Zie boek blz. 13 |
| Politieke macht | Zie boek blz. 13 |
| Sociale cohesie | De mate waarin mensen door onderlinge bindingen het gevoel hebben bij elkaar te horen |
| Interdependentie | Mensen zijn afhankelijk van elkaar |
| Zender | Iets of iemand die informatie of gegevens ‘zendt’ (media) |
| Ontvanger | Wanneer je informatie of gegevens ontvangt |
| Informatiesamenleving | Het grote belang van informatie in de samenleving |
| Hoor en wederhoor | Een situatie bekijken van verschillende kanten |
| Objectiviteit | Als iets gebaseerd is op feiten |
| Referentiekader | Alles wat je bezit aan kennis, ervaringen, normen, waarden en gewoonten |
| Selectieve perceptie | (on)bewuste aanpassing aan je referentiekader door nieuwe informatie |
| Persvrijheid | De vrijheid hebben om te publiceren |
| Vrijheid van nieuwsgaring | Journalisten moeten toegang krijgen tot relevante documenten en zonder bemoeienis van de overheid kunnen publiceren. |
| Censuur | Berichtgeving in een land die gecontroleerd wordt door de overheid/controlerende macht |
| Manipulatie | Het opzettelijk weglaten of verdraaien van feiten zonder dat de ontvanger dit merkt |
| Propaganda | Bewust (en bij herhaling) eenzijdige informatie gegeven met als doel mening van mensen te beïnvloeden |
| Indoctrinatie | Langdurig, systematisch en dwingend eenzijdige opvattingen worden gedrongen met de bedoeling dat het publiek deze kritiekloos accepteert |
| Stereotypering | Vaststaand beeld van een groep mensen aan wie je allemaal dezelfde kenmerken toeschrijft |
| Vooroordeel | Een vooropgezette en voorbarige mening over iets of iemand zonder kennis van zaken |
| Discriminatie | Het anders behandelen van individuen of groepen op grond van kenmerken die in de gegeven situatie niet van belang zijn |
| Racisme | Discriminatie op ras/huidskleur |
| Seksisme | Discriminatie op geslacht (sekse) |
| Mediawijs(heid) | Wanneer je een zorgvuldige zender als een kritische ontvanger bent van informatie |
| Privacy | Het recht op privéleven |
| Soeverein | Een staat die op een bepaald gebied met duidelijke grenzen het hoogste gezag uitoefent en het monopolie van geweldsuitoefening heeft. |
| Staat | Land met onafhankelijk bestuur |
| Politiek | Het maken van keuzes waaraan allen in een staat zijn gebonden |
| Algemeen belang | Belang voor het iedereen (volk) |
| Efficiënt besturen | Besturen met veel en snel resultaat |
| Participatie | Deelname |
| Representatieve/indirecte democratie | Dat het volk vertegenwoordigers kiest die de beslissingen nemen en met een zekere regelmaat bij verkiezingen aan de bevolking verantwoording moeten afleggen over hun beleid. |
| Directe democratie | Volk regeert met directe zeggenschap |
| Volksstemming | Referendum = volk mag stemmen over een plan van regering |
| Parlementair stelsel | Stelsel van ministers en staatssecretarissen die verantwoording afleggen aan het parlement en dus indirect aan het volk. |
| Constitutionele monarchie | Wanneer er een koning is als staatshoofd en daardoor samen met de ministers de regering vormt (zoals in Nederland). Hij is ook gebonden aan de (grond)wet. |
| Presidentieel stelsel | President aan het hoofd van de regering (uitvoerende macht) en kan eigen keuze ministers benoemen/ontslaan. (zoals in VS en Frankijk) |
| Ontbindingsrecht | Het recht om het parlement te ontbinden |
| Parlementaire democratie | Representatieve democratie waarbij burgers invloed hebben op het beleid via vertegenwoordigers in het parlement. |
| Dictatuur | Macht in handen van 1 persoon/kleine groep mensen |
| Onafhankelijke rechtspraak | Rechters die onafhankelijk/onpartijdig tot een oordeel komen |
| Censuur | Macht van de staat die informatie achter houdt/wordt gefilterd en kritische bloggers worden door hen gearresteerd |
| Ideologie | Een samenhangend geheel van ideeën over de mens en de gewenste inrichting van de samenleving |
| Indoctrinatie | Media, onderwijs en verenigingsleven onder strenge controle |
| Theocratie of religieuze dictatuur | Godsdienst dat verheven in tot staatsideologie (Iran). |
| Militaire dictatuur | Het leger dat de macht heeft |
| Normen | Regels over hoe je je op de grond van bepaalde waarde behoort te gedragen |
| Waarden | Een uitgangspunt of principe die je belangrijk vindt |
| Sociaaleconomische verhoudingen | Rechtvaardige verdeling van de welvaart |
| Links | Ongelijkheid tussen mensen verminderen met uitkeringen/voorzieningen |
| Rechts | Weinig bemoeienis van de overheid op sociaal economisch gebied |
| Politieke midden | Tussen rechts en links |
| Liberalisme | (rechts) mensen met individueel veel vrijheid en verantwoordelijkheid (VVD, D66, PVV, FvD) |
| Confessionalisme | (midden) het geloof, naastenliefde, rentmeesterschap en harmonie staat centraal (CDA,SGP,CU) |
| Rentmeesterschap | De mens heeft de taak om door Gods aan ons toevertrouwde aarde voor te zorgen. |
| Solidariteit | Iedereen samengebonden (naastenliefde) |
| Gelijkheid | Gelijke rechten |
| Socialisme | (links) gelijkheid en solidariteit van burgers + streven naar sociale gelijkheid en opkomen voor armeren (PvdA, SP, Denk, GroenLinks) |
| Communisten | Arbeiders die door een revolutie alle macht nemen (voor gelijkheid) |
| Sociaaldemocraten | Via parlement verbeteringen op de maatschappij |
| Vrijemarkteconomie | Vrijheid op de markt |
| Organisme staatsopvatting | De samenleving die vergelijkbaar is met een menselijk lichaam; alle onderdelen zijn afhankelijk van elkaar. |
| Maatschappelijk middenveld | Geheel van particuliere samenleving |
| Pragmatische | Geen vaste uitgangspunten/principes: afhankelijk van het probleem, wordt er een oplossing gekozen. |
| Populisme | Geen politieke stroming, maar een ‘stijl’ van politieke bedrijven. (Gevestigde orde, opkomen voor ‘gewone volk’) |
| Nationalisme | Behoud van cultuur |
| ‘vox populi’ | Stem van het volk |
| Progressief | Veranderen van zaken in de samenleving |
| Conservatief | Behoudend samenleving zoals het is |
| Reactionair | Terug naar het verleden |
| Ontideologisering | Het verdwijnen van ideologie als leidraad voor het politieke leven |
| Kosmopolitisme | Eigen land openhouden zodat het mee kan komen in de geglobaliseerde wereld. |
| Volksvertegenwoordiger | Parlementariër/lid van Tweede Kamer |
| Politieke partij | Groep mensen met globaal dezelfde ideeën over een ideale samenleving. |
| Ideologische partijen | Partijen die de visie op de mens en samenleving te verbeteren |
| One-issuepartijen | Vertegenwoordigen hun specifieke doelgroep (50PLUS)/kijken vooral naar één aspect van de samenleving (Partij voor de Dieren) |
| Antidemocratische partijen | Partijen die veel standpunten tegen de rechtsstaat hebben, vaak met geweld. (verboden door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens) |
| Integratiefunctie | Wensen en eisen van veel mensen gebundeld tot één politiek programma |