Davranış | Bir organizmanın yaptığı, doğrudan ölçülebilen ve gözlenebilen herhangi bir şeydir. |
Doğal Ortamlarda Öğretim | Bireylere öğretilmesi hedeflenen davranışın/becerinin yapılandırılmış bir ortam yerine, davranışın/becerinin sergilendiği doğal ortamda öğretilmesi anlamına gelen doğal ortamlarda öğretim stratejisidir. |
Doğrudan Gözlemler | Problem davranışın ortaya çıkma olasılığının en yüksek olduğu doğal ortamlarda, problem davranışın doğrudan gözlenmesidir. |
Nesne Pekiştireci | Pekiştirici uyaran işlevi gören rozet, kalem ya da oyuncak gibi nesnelerdir. |
Olay Kaydı | Davranışın kaç kez gerçekleştiğini belirleyerek kaydetmeyi sağlayan bir kayıt tekniği, sıklık kaydı ya da çeteleme kaydıdır. |
Öğrenciyi Çevresinden Ayıran Mola Yöntemi | Öğrenciyi çevresinden ayıran mola yöntemi öğrencinin problem davranışı sergilemesinin hemen ardından odadan veya etkinlik alanından ayrılmasını gerektiren bir mola uygulamasıdır. |
Öncüller | Davranışların ortaya çıkmasına neden olan ve davranışın hemen öncesinde yer alan durumlar ya da olaylardır. |
Problem Davranış | Bireyin kendisinin ya da diğer bireylerin öğrenmesine engel olan, sosyal ilişkileri ve etkileşimi olumsuz biçimde etkileyen ve bireyin kendisine ya da başkalarına zarar veren davranışlardır. |
Sembol Pekiştirme | Bireye, arttırılmak istenen davranışın hemen ardından, kendi başına pekiştireç olma özelliği taşımayan sembollerin verilmesi ve bu sembollerin daha önceden belirlenmiş olan sayılara ulaştığında, birey için pekiştireç özelliği olan başka uyaranlarla değiştirilmesi sürecidir. |
Sözel İpucu | Öğrencinin doğru tepki vermesi için, öğretmenin sözel ifadeler veya kalıplar kullanmasıdır. |
Süre Kaydı | Sayılabilir davranışlar yerine süreğen/başlangıcı ve bitişi arasında uzun süre olan davranışların kaydedilmesinde kullanılan ve her bir davranışın oluşum süresini kaydederek davranışın toplam süresini belirlemeye yarayan bir kayıt tekniğidir. |
Uyaran | Organizmanın kendi davranışını da içeren herhangi bir fiziki olay ya da durumdur. |
Yapılandırılmış Ortamda Gözlem | Bireyin ilgisini çekebilecek uyaranlardan oluşan bir ortam hazırlanması, bireyin ortamda bağımsız biçimde hareket ederek uyaranları seçmesine ya da uyaranlarla etkileşimde bulunmasına fırsat verilmesi ve bireyin bu ortamda gözlenmesidir. |
Zincirleme Davranışlar | Birden fazla tek basamaklı davranışın bir araya gelerek oluşturdukları, belirli bir sıra ve akışa sahip davranışlardır. |
Bireyin Kendisiyle Görüşme | Bireye açık uçlu ya da seçenekli sorular sorarak, bireyin bir listeden tercih yapmasını sağlayarak ya da bireye tercih sıralaması yaptırarak birey için etkili olabilecek pekiştireçlerin belirlenmesidir. |
AB Deseni | En basit tek denekli deneysel araştırma desenidir. A başlama , B ise uygulama evresini belirtir. Başlama düzeyinde (A) katılımcılardan kararlı veri elde edene kadar performans verisi toplanır. Daha sonra uygulama evresine (B) geçilir. |
Fiziksel İpucu | Öğrencinin kendisinden istenilen doğru tepkiyi vermesi için, ona fiziksel olarak temasın uygulanmasını gerektiren ipucudur. |
Görsel İpucu | Öğrencinin doğru tepkisini kesinleştirmek için öğrencinin düzeyine uygun resim, çizim, fotoğraf, çizgi, işaret ya da yazı gibi görsel ögelerden yararlanılmasıdır. |
Hedef Davranış | Davranış analizi sürecinde üzerine odaklanılan ve değiştirilmek istenen davranıştır. |
İlgilenme | Denemeye dayalı uyaran değerlendirmesinde bireyin uyaranla ilgilenme ya da etkileşimde bulunma süresidir. |
Jestsel İpucu | Öğrencinin doğru tepkide bulunmasını sağlamak üzere jestlerden ve mimiklerden yararlanılan ipucudur. |
Klasik Koşullanma | Refleks olarak adlandırılan ve doğuştan gelen uyaran-tepki ilişkisine dayanan bir koşullanma biçimidir. Aralarında daha önce ilişki bulunmayan bir uyaranla tepki arasında ilişki kurulmasıdır. |
Koruyucu Ekipman | Bireyin hareket edebileceği ancak problem davranış sergileyerek kendisine zarar veremeyeceği koruyucu kask veya kolluk gibi ürünleri içermektedir. |
Model İpucu | Öğrenciye doğru tepkinin ne olduğu uygulamacı (öğretmen, uzman, anne baba vb.) tarafından aynen gösterilmesidir. |
Olumlu Pekiştirme | Bir davranış sergilendikten hemen sonra hoşa giden bir uyaran sunulmasıyla o davranışın ileride tekrar ortaya çıkma olasılığının arttırılmasıdır. |
Pekiştireç Menüsü | Bireyin özelliklerine uygun olarak resimli/fotoğraflı ya da yazılı biçimde hazırlanmış olan ve üzerinde birey için pekiştireç olabilecek uyaranların yer aldığı bir listedir. |
Premack İlkesi | Bireyin az hoşlandığı/tercih ettiği bir davranışın ya da etkinliğin ardından daha fazla hoşlandığı/tercih ettiği davranışın ya da etkinliğin yaptırılması yoluyla, az hoşlanılan/tercih edilen davranışın ya da etkinliğin yapılma olasılığının arttırılmasıdır. |
Tam Fiziksel İpucu | Uygulamacının öğrencinin vücudu üzerinde tam anlamıyla bir hakimiyeti olduğu ve öğrenciyi tamamen kavrayarak hata olasılığını en aza indirmeyi amaçlayan ipucudur. |
Tek Basamaklı Davranış | Açık, net başlangıçları ve sonuçları olan ve genellikle sadece tek bir eylem içeren davranışlardır. |
Tepkisel Davranış | Pavlov tarafından çalışılan refleksif davranışlar yani reflekslerdir. |