| Wat is conformisme? | 'Een verandering in iemands gedrag als gevolg van de reële of ingebeelde invloed van andere mensen.'
- Er zijn twee hoofdoorzaken waarom mensen zich conformeren: informationele en normatieve invloeden |
| Wat is informationele sociale invloed? | 'De invloed van andere mensen die ervoor zorgen dat wij ons conformeren omdat we hen als bron van informatie gebruiken. We conformeren ons omdat we denken dat de manier waarop anderen een onduidelijke situatie interpreteren juister is dan onze eigen manier en ons zal helpen een geschikte strategie te bepalen.'
- Onderzoek van Sherif (1936): Mensen moesten inschatten hoe ver een lichtpunt in een donkere kamer leek te verschuiven. Toen ze het licht in hun eentje zagen, liepen de schattingen behoorlijk uiteen. Toen ze andere mensen hun oordeel hoorden geven, conformeerden ze zich aan de schatting van de groep. |
| Wat is normatieve sociale invloed? | 'De invloed van andere mensen die ervoor zorgt dat wij ons conformeren om aardig gevonden en geaccepteerd te worden. Dit type conformisme leidt tot openlijke overname van de opvattingen en het gedrag van de groep, maar niet noodzakelijkerwijs tot innerlijke acceptatie van die opvattingen en dat gedrag.'
- Resultaten van de lijnexperimenten van Asch: De deelnemers aan de experimenten van Asch vertoonden een verrassend hoge mate van conformisme, in aanmerking genomen dat de groep er duidelijk naar zat met zijn oordeel. 76 procent van de deelnemers conformeerde zich tijdens ten minste één test; slechts 24 procent van de deelnemers conformeerde zich niet één keer. De meeste deelnemers conformeerden zich tijdens één tot drie van de twaalf tests waarin de groep een fout antwoord gaf. Een aanzienlijk aantal deelnemers conformeerde zich echter bijna elke keer dat de groep het foute antwoord gaf. |
| Wat is innerlijke acceptatie? | 'Zich conformeren aan het gedrag van andere mensen uit een oprechte overtuiging dat wat zij doen of zeggen juist is.' |
| Wat is openlijke volgzaamheid? | 'Zich openlijk aansluiten bij het gedrag van andere mensen zonder noodzakerlijkerwijs te geloven in wat ze doen of zeggen.' |
| Wat is psychogene groepsziekte? | 'Het optreden van gelijksoortige lichamelijke symptomen, zonder aantoonbare fysieke oorzaak, bij een groep mensen.' |
| Wat zijn sociale normen? | 'De impliciete of expliciete regels die een groep hanteert voor acceptabel gedrag en acceptabele waarden en opvattingen van zijn leden.' |
| Wat houdt de sociale impacttheorie in? | 'Het idee dat de aanpassing aan sociale invloed afhankelijk is van hoe belangrijk de groep voor iemand is, van de nabijheid van de groep en van het aantal mensen in de groep.'
- Belang: hoe belangrijk is de groep voor je?
- Nabijheid: hoe groot is de afstand (fysiek of in tijd) tussen jou en de groep tijdens de poging om je te beïnvloeden?
- Aantal: hoeveel mensen zitten er in de groep? |
| Wat is eigenzinnigheidskrediet? | 'De tolerantie die iemand na verloop van tijd verdient door zich te conformeren aan groepsnormen; als iemand genoeg eigenzinnigheidskrediet heeft opgebouwd, kan hij zich, zo af en toe, afwijkend gedragen zonder dat dat leidt tot repercussies van de groep.' |
| Wat is minderheidsinvloed? | 'De situatie waarin een minderheid van de groepsleden het gedrag of de opvattingen van de meerderheid beïnvloedt.' |
| Wat zijn injunctieve normen? | 'De perceptie van mensen van welk gedrag wordt goed- of afgekeurd door anderen.' |
| Wat zijn descriptieve normen? | 'De perceptie van mensen van hoe mensen zich daadwerkelijk in bepaalde situaties gedragen, ongeacht of dat gedrag wordt goed- of afgekeurd door anderen.' |
| Wat is de voet-tussen-deur-techniek? | 'Een sociale-beïnvloedingsstrategie met de bedoeling mensen met een klein verzoek rijp te maken om te voldoen aan een tweede, groter verzoek.' |
| Wat is de deur-in-het-gezicht-techniek? | 'Een sociale-beïnvloedingstechniek waarbij men eerst een groot verzoek doet dat waarschijnlijk geweigerd wordt, om mensen rijp te maken om te voldoen aan een tweede, kleiner verzoek.' |
| Wat is besmetting? | 'We bespreken van besmetting als gevoelens en gedrag zich in hoog tempo binnen een groep verspreiden.' |
| Wat is een groep? | 'Twee of meer mensen die met elkaar interacteren en die onderling van elkaar afhankelijk zijn in die zin dat hun behoeften en doelstellingen ervoor zorgen dat ze elkaar beïnvloeden.' |
| Wat is interdependentie? | 'Wederzijdse afhankelijkheid tussen twee of meer personen.' |
| Wat zijn groepsnormen? | 'De sociale normen die gelden binnen een bepaalde groep.' |
| Wat zijn sociale rollen? | 'Gemeenschappelijke verwachtingen in een groep over hoe bepaalde mensen geacht worden zich te gedragen.' |
| Wat is groepscohesie? | 'Hechtheid van een groep ten gevolge van eigenschappen van de groep die de leden ervan met elkaar verbinden en die onderlinge sympathie bevorderen.' |
| Wat is sociale facilitatie? | 'De neiging van mensen om in aanwezigheid van anderen beter te presteren bij eenvoudige taken en slechter bij moeilijke taken als hun individuele prestaties beoordeeld kunnen worden.'
- Als de aanwezigheid van anderen ons energie geeft |
| Wat is social loafing? | 'De neiging van mensen om in aanwezigheid van anderen minder goed te presteren bij eenvoudige taken als hun individuele prestatie niet kan worden beoordeeld.'
- Als de aanwezigheid van anderen ons ontspannen maakt |
| Wat is de-individuatie? | 'Proces waarbij normale beperkingen op gedrag worden losgelaten wanneer mensen zich anoniem wanen, bijvoorbeeld wanneer ze deel uitmaken van een menigte, wat leidt tot een toename van impulsief en afwijkend gedrag.'
- Opgaan in de menigte |
| Wat is procesverlies? | 'Elk willekeurig aspect van groepsinteractie dat goede probleemoplossing in de weg staat.' |
| Wat is transactief geheugen? | 'Het gecombineerde geheugen van een groep, dat efficiënter is dan het geheugen van de individuele leden van die groep.' |
| Wat is groepsdenken (groupthink)? | 'Een soort denken waarbij het belangrijker is om de hechtheid en solidariteit van de groep in stand te houden dan om op een realistische manier naar de feiten te kijken.' |
| Wat is groepspolarisatie (risky shift)? | 'De neiging van groepen om beslissingen te nemen die extremer zijn dan de aanvankelijke neigingen van hun individuele leden.'
- risky shift |
| Wat is de theorie van de geboren leider? | 'Het idee dat bepaalde eigenschappen iemand een goede leider maken, ongeacht de situatie.' |
| Wat is een transactionele leider? | 'Een leider die duidelijke kortetermijndoelen opstelt en mensen beloont die de doelen bereiken.' |
| Wat is een transformationele leider? | 'Een leider die volgelingen inspireert om zich te richten op het nastreven van gemeenschappelijke langetermijndoelen.' |
| Wat is de contingentietheorie van leiderschap? | 'Het idee dat de effectiviteit van leiderschap zowel afhankelijk is van hoe taak- of persoonsgericht de leider is, als van de mate van controle en invloed die de leider op de groep heeft.' |
| Wat is een taakgerichte leider? | 'Een leider die zich meer richt op het volbrengen van taken dan op de gevoelens en relaties van de medewerkers.' |
| Wat is een persoonsgerichte leider? | 'Een leider die zich primair bezighoudt met de gevoelens en relaties van medewerkers.' |
| Wat is een sociaal dilemma? | 'Een conflict waarbij een gunstige actie voor een individu schadelijk is voor iedereen als diezelfde actie door de meeste mensen wordt gekozen.' |
| Wat is het prisoner's dilemma? | - Twee mensen staan voor de keuze of zij alleen hun eigenbelang nastreven of ook rekening houden met de belangen van de ander.
- Het dilemma omschrijft de relatieve voor- en nadelen van samenwerken en niet samenwerken. In de praktijk wordt het prisoner's dilemma gebruikt om bepaalde keuzes van personen, instanties of landen te verklaren. |
| Wat is de voor-wat-hoort-wat-strategie? | 'Een middel om samenwerking te stimuleren door je eerst coöperatief op te stellen maar later altijd precies te reageren zoals je tegenstander tijdens de vorige ronde deed (coöperatief of competitief)' |
| Wat is onderhandeling? | 'Een vorm van communicatie tussen partijen die een conflict hebben waarbij voorstellen en tegenvoorstellen worden gedaan en alleen een oplossing bereikt wordt als beide partijen het eens zijn.' |
| Wat is een integratieve oplossing? | 'Een oplossing voor een conflict waarbij de partijen op bepaalde punten compromissen sluiten; elke partij geeft het meest toe op punten die voor haar onbelangrijk zijn maar die voor de andere partij juist belangrijk zijn.' |
| Wat is een wij-groep/in-group? | 'De groep waar degene die hem als zodanig typeert, zelf lid van is.' |
| Wat is een zij-groep/out-group? | 'De groep waar degene die hem als zodanig typeert, zelf geen lid van is.' |
| Welke andere manieren gebruiken mensen om conflicten op te lossen als ze tegengestelde doelen nastreven? | Integratief onderhandelen |
| Hoe speelt de aanwezigheid van anderen een rol bij onze prestaties? | Zolang de taak eenvoudig en goed aangeleerd is, verbetert de aanwezigheid van anderen de prestatie. Maar complexere taken worden moeilijker. |
| Wat is het verschil tussen sociale facilitatie en social loafing? | De belangrijkste variabelen die de twee onderscheiden zijn beoordeling, opwinding en complexiteit van de taak. Bij sociale facilitatie presteer je beter bij eenvoudige taken en slechter bij moeilijkere taken als je individuele prestaties beoordeeld worden. Bij social loafing is dit andersom |
| Wat is de verklaring voor sociale facilitatie en social loafing? | * Sociale facilitatie: aanwezigheid van anderen -> individuele spanningen kunnen worden beoordeeld -> alertheid, evaluatieangst, afleidingsconflict -> arousal -> betere prestaties bij eenvoudige taken, belemmerde prestaties bij complexe taken
* Social loafing: aanwezigheid van anderen -> individuele inspanningen kunnen niet worden beoordeeld -> geen evaluatieangst -> ontspanning -> belemmerde prestaties bij eenvoudige taken, betere prestaties bij complexe taken
* Zie bladzijde 293 |
| Welke twee verklaringen kun je geven voor deïndividuatie? | Deïndividuatie zorgt ervoor dat mensen zich minder verantwoordelijk voor hun daden voelen, omdat de kans verkleint dat zij er als individu worden uitgepikt en worden gestraft. Ook vergroot het de kans dat men gehoorzaamt aan de normen van de specifieke groep. |
